Overdracht van bedrijven

De familieoverdracht tot een succes maken

Enkele tips om te voorkomen dat een overdracht van een familiebedrijf misgaat.

Wanneer het tijd is om een opvolger voor het bedrijf te vinden, is een familieoplossing het populairst. Deze optie maakt de ouders trots en stelt alle betrokken partijen gerust en biedt perspectieven op lange termijn en continuïteit.

Er zijn echter enkele valkuilen die bij familieopvolging vermeden moeten worden:

• Eerlijkheid. Wanneer er meerdere kinderen zijn, hoe kan degene die de zaak overneemt worden geholpen zonder de anderen te benadelen? Hoe kan men ervoor zorgen dat deze overdracht geen familiale spanningen veroorzaakt?
• Vrijheid. Heeft de koper het karakter om deze zware last op zich te nemen? Is het echt zijn keuze en is die goed doordacht? Hoe kunnen we hem voldoende ruimte laten en hem toch steunen?
• Financiële zekerheid. Stelt de keuze om het bedrijf in familieverband door te geven de ouders in staat de toekomst met vertrouwen tegemoet te zien? Hebben zij een inkomen of kapitaal nodig om hun oude dag veilig te stellen?

Deze valkuilen zijn des te relevanter wanneer het familievermogen in de onderneming is geïnvesteerd, wat vaak het geval is. De wens om een vorm van familiale eerlijkheid te respecteren botst dan op de wens om de koper te helpen.

Hier volgen enkele tips om deze complexe vergelijking op te lossen:

• Geef uw bedrijf niet weg, maar verkoop het. De overdracht van het bedrijf kan gebeuren door schenking of verkoop. De zeer gunstige fiscale regeling (*) voor schenkingen van familiebedrijven brengt sommigen ertoe alleen deze optie te overwegen. De verkoop van de aandelen van het bedrijf is echter ook niet belast. Bij een schenking moet aan bepaalde voorwaarden worden voldaan (behoud van werkgelegenheid…). Bovendien creëert de schenking een onevenwicht in het vermogen dat moeilijk te compenseren is wanneer er meerdere kinderen zijn. Ten slotte kan het ontbreken van een financiële compensatie een belemmering vormen wanneer de ouders die nodig hebben.
• Doe de transactie onder normale marktvoorwaarden. Als de overdracht plaatsvindt tegen een normale prijs, met een taxatie ter ondersteuning, is er minder kans op spanningen in de familie.
• Wees flexibel met de terugbetaling. Uitgestelde betaling van een deel van de prijs – bekend als verkoperskrediet – is een uitstekende manier om de koper te helpen zonder het gezin uit balans te brengen. Periodieke terugbetalingen moeten zorgvuldig worden afgestemd op de vrije kasstroom van het bedrijf.
• Respecteer het principe van gelijktijdige schenking aan de kinderen. Wanneer de ouders de overdrachtsprijs ontvangen, kunnen zij deze geheel of gedeeltelijk aan hun kinderen schenken. Als dit gelijktijdig met de verkoop gebeurt (bij de afsluiting), kan dit bedrag worden gebruikt als eigen inspanning van de overnamepartner.
• Denk aan de erfovereenkomst. Dit instrument maakt het mogelijk om tijdens het leven van de ouders het definitieve akkoord van de erfgenamen te verkrijgen over de verdeling van het vermogen.
• Doe een beroep op een overdrachtsdeskundige. Hij of zij kan het bedrijf waarderen, een financiële constructie voorstellen, helpen bij het verkrijgen van financiering en overdrachtsovereenkomsten opstellen. Als de deskundige erkend is, kunnen zijn honoraria worden gesubsidieerd (**).

De verkoop, in combinatie met een schenking van een deel van de prijs aan de kinderen en/of een uitgestelde betaling, maakt het mogelijk het gezinsevenwicht te respecteren en tegelijkertijd de koper te helpen. Aangezien elke situatie anders is, is het raadzaam de verschillende opties en hun fiscale en patrimoniale impact zorgvuldig te bestuderen, om het meest geschikte successieplan op te stellen, dat de beste garanties biedt voor een goed begrip van de familie.

Tanguy della Faille

FB Transmission

tanguy.della.faille@fb-transmission.com

(*) 0% mits naleving van bepaalde voorwaarden, die echter verschillen naargelang de regio waarin de onderneming is gevestigd. Meer informatie op https://www.notaire.be/donations/comment-donner/donation-dentreprise

(**) Deze steunregeling is geregionaliseerd. In Wallonië kan 75% van de vergoedingen worden gesubsidieerd via de Chèques Entreprises.